تحول دیجیتال؛ شاهراهی بین کسب و کارهای امروز و کسب و کارهای فردا

مدیرعامل همکاران سیستم در رویداد «باهم ۱۴۰۲» درباره ضرورت‌های تحول دیجیتال و تاثیر آن در کسب و کارها صحبت کرد و حرکت به سمت تحول دیجیتال را ضرورتی برای تمامی کسب و کارها دانست. او اظهار داشت تحول دیجیتال، به کسب و کارها آینده‌ای متفاوت‌تر می‌دهد. در ادامه یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در رشته مدیریت فناوری اطلاعات نیز درباره تحول دیجیتال، روند حرکت جهان و دنیای تکنولوژی به این سو را تشریح کرد و اکنون جهان را در مسیر رسیدن به این تحول دانست.

«محمد عزیز اللهی»، مدیرعامل همکاران سیستم، در جمع خبرنگاران درباره تحول دیجیتال و نقش و اثر آن در کسب و کارهایی فعالیت‌هایی که باید برای قرار گرفتن در این مسیر انجام شود صحبت کرد. او تفاوت کسب وکارهای قدیمی و جدید گفت و اعلام کرد که امروزه تفاوت‌های بسیاری در مدل کسب و کارها به وجود آمده است برای مثال کسب و کارهایی که در تولیدی‌ها اتفاق می‌افتاد، امروزه دیگر با تولید دستی و کارگاهی امکان پاسخگویی به بازار عرضه و تقاضا را نخواهند داشت. او در ادامه افزود: «روح تحول دیجیتال یک تفکر مدیریتی و یک رویکرد فرهنگ متفاوت یکپارچه است که در جریان کسب و کارها تحول ایجاد می‌کند. ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های جدید به آن‌ها این قابلیت و قدرت این را می‌دهد که به نحو دیگری رشد کنند.»

 به باور او با توجه به اینکه در حال حاضر، تحول دیجیتال شاهراه کلیدی بین کسب و کارهای امروز و کسب و کارهای فردا است، برنامه تحول دیجیتال به یک ضرورت تبدیل شده است و دیگر یک برنامه صرفا قابل توجه نیست بلکه کسب و کارها باید به این سمت حرکت کنند. در دنیا هم درصد زیادی از شرکت‌ها در این مسیر قرار دارند که بنابر صحبت‌های مدیرعامل همکاران سیستم،  از بین شرکت‌های بزرگ بالای شصت درصد برنامه جدی برای تحول دیجیتال خود دارند.

عناصر کلیدی تحول دیجیتال 

هوش مصنوعی به عنوان اولین مورد از عناصر تحول دیجیتال است. هوش مصنوعی اخیرا در روابط B2C، تعاملات و یادگیری را متحول کرده است و تعریف عمیق‌تری از تعاملات انسان و ماشین ارائه می‌کند. یکی از عناصری که قدرت تحول دیجیتال را می‌دهد در حال حاضر همین «AI» است. «ایمان رئیسی»، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، نیز تحول دیجتال را یک رویداد هوش مصنوعی محور دانست و افزود: « هوش مصنوعی مولد که در حال حاضر بسیار در جهان مطرح است روزی به جایگاه مشتری می‌رسد و در کنار مشتریان به عملکرد سازمان نظارت خواهد کرد. این مسیری است که ماهم باید تلاش کنیم زئدتر در آن قرار بگیریم.»

فضای ابری یا «Cloud» از زمانی که به دنیا معرفی شد بسیاری از نقش‌ها و بازی‌ها را تغییر داد. خیلی از فرآیندهای توسعه یا عناصر تکنولوژی به جز بر بستر ابری امکان شکل‌گیری ندارند. به خاطر ویژگی‌هایی مثل امنیت، مقرون به صرفه بودن و قابلیت استفاده برای دیتاهای حجیم و الگوریتم‌های یادگیری را فراهم می‌کند. در نتیجه ظهور فضاهای ابری یکی از ملزومات رسیدن به تحول دیجیتال است.

«دیتای بزرگ» یا «حجیم‌داده‌ها» و بر مبنای آن‌ها تحلیل کردن و قابلیتی که این تکنولوژی برای استفاده ایجاد کرد یکی از نمونه‌هایی است که در این تحول دیجیتال استفاده می‌شود.

به باور عزیزاللهی، «IOT» یکی دیگر از این عناصر به خصوص در حوزه‌های صنعتی است که برای مثال در حوزه تولیدات کارخونه برای موضوعات سنسورهای مختلف و جمع‌آوری اطلاعات فیزیکی کمک می‌کند.  همچنین به کسب و کارها کمک می‌کند حتی در مکان‌های خطرناک مثل کوره‌های ذوب،معادن و در خط‌های تولید پتروشیمی از این طریق اطلاعات جمع‌آوری شوند و قابلیت استفاده پیدا کنند.

او تاکید دارد «بلاکچین» هم یکی از مفاهیم جدید است که تغییرات جدی در امنیت‌های مالی ایجاد کرده است: « هرچند در کشور ما یا حتی در دنیا، مدل‌های کسب وکاری‌اش جلوتر شکل گرفته است اما ما هنوز مظاهرش را جدی نمی‌گیرم یکی از عناصر تحول دیجیتال است.»

عزیزاللهی پس از معرفی عناصر دیجیتال در تکمیل این بحث افزود: « ما در تحول دیجیتال به دنبال این نیستیم که بگوییم هوش مصنوعی یا IOT داریم. یک کارخانه تولیدکننده فولاد را تصور کنید که باید برای ارائه بهتر کسب و کار خود از تحول دیجیتال استفاده کند. برای مدیریت منابع انسانی، بهره‌ور بودن مدیریت و سودآوری باید از این مصادیق تحول دیجیتال در کسب و کار بنابر نیاز خود بهره ببرد و درک و بهبود ایجاد کند. تمام پیام ما هم این است که به کسب و کارها بگوییم آمادگی لازم برای حرکت به سمت تحول دیجیتال فراهم است.» در واقع تکنولوژی‌ها و بهره‌وری‌های جدید دانش‌بنیان‌ها وقتی در بستر کسب‌وکار می‌روند جز مصادیق این تحول هستند.

برای حرکت به سمت برنامه تحول دیجیتال باید چه اقداماتی انجام دهیم

مدیرعامل همکاران سیستم برای پاسخ به این پرسش گفت: «زمانی که سازمان ما از نظر رویکرد مدیریتی، فرهنگ پذیرش و آمادگی زیرساختی در نقطه‌ای قرار می‌گیرد که آماده این تحول است. تغییر به تنهایی محرکی برای شکست بشود اما سازمان‌ها به نحوی برنامه‌ریزی می‌کنند تا چالش‌ها حل شوند.»

به گفته‌ی او هر سازمانی چند مرحله تا رسیدن به تحول دیجیتال پیش روی خود دارد:

داشتن یک استراتژی: صاحبان کسب و کارها باید دنیا رقابت را مدنظر داشته باشند و بتوانند به چرایی حرکت خود به سمت تحول دیجیتال پاسخ دهند. زیرا بدون استراتژی و عمل به آن خطر شکست بسیار بالا می‌رود.

بهبود فرآیندها و بازنگری استراتژی: این دو مرحله با هم جز گام‌های بسیار کلیدی هستند. زیرا بدون در نظر داشتن عواقب اگر به ساختار سازمانی خود دست بزنید، ممکن است عواقب بدی در پی داشته باشد. برنامه تحولی می‌خواهد شما چارچوب‌های پیشین را کنار بگذارید زیرا باید با مکانیسم جدید مطابق شوید اما گذر کردن از پیچیدگی‌های سنتی پیشین می‌تواند نگران‌کننده هم باشد.

سرمایه‌گذاری روی زیرساخت و تکنولوژی درست: به غلط گاهی این مورد در گام‌های اول اتفاق می‌افتد. برای مثال در ابتدا بسیاری از صاحبان کسب‌وکارها دست به خرید سرورهایی دست می‌زنند که شاید اصلا به آن‌ها نیازی نداشته باشند. عبداالهی در این باره اظهار کرد: « در این این گام نیاز است از شیک‌زدگی پرهیز کنیم. وقتی تکنولوژی در دسترس ما کارآمد نباشد داشتن آن بی‌فایده خواهد بود.»

همراهی مکمل بین افراد درون سازمان و مشتریان یا ذی‌نفعان بیرون سازمان: برنامه تحول دیجیتال باید نگاه جامعی به همه افراد داشته باشد یعنی با این برنامه چه بهره‌وری و امکاناتی برای کل سازمان فراهم می‌شود.

قلب تپنده این تحول؛ دیتا

اصلی‌ترین مبنای تحول دیجیتال، اطلاعات است. اکثر سازمان‎ها سال‌های زیادی دیتا بیس‌های مختلفی را نگه داشته‌اند. یعنی مدیران تاریخچه‌‎های اطلاعاتی را در دسترس دارند و برای مثال مدیری می‌تواند بر اساس اطلاعات قبلی، سوددهی یا عدم سوددهی حاصل از سرمایه‌گذاری را پیش‌‌بینی کند اما تصور کنید قدرت این پیش‌بینی به دست اطلاعات بیفتد. محمد عزیزاللهی در این باره توضیحات بیشتری ارائه کرد: « وقتی یادگیری از اطلاعات و جهت‌گیری پیش‌بینی اطلاعات انتفاق می‌افتد شما با یک قابلیت مهم وارد بازار رقابت می‌شوید و می‌توانید این اطلاعات حجیم را مدیریت کنید. اما این اطلاعات را به خودی خود نمی‌شود استفاده کرد؛ مغز اصلی استفاده از این داده‌ها ERP است که قدرت تصمیم‌گیری را به دیتاها می‌دهد.»

او در ادامه تحول را یک مفهوم پویا دانست و آن را به سفری تشبیه کرد که پایان آن مشخص نیست اما بنابر صحبت‌های او بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از شرکت‌هایی که برنامه تحول دیجیتال دارند به نتیجه خواهند رسید: «اما با توجه به بازار رقابتی ایران برنده اصلی سازمان‌هایی خواهند بود که زودتر برای راهی شدن به سمت تحول دیجیتال اقدام کنند.»