بازار خودرو ایران از سال ۱۳۹۸ تاکنون، شرایط ناگواری را تجربه می‌کند. مهم‌ترین پیامدهای این شرایط ناگوار، کاهش قدرت خرید مشتریان و افزایش روزافزون قیمت خودروها است. ترکیب این دو موضوع در کنار یکدیگر، باعث شده است تا خرید و فروش خودرو در بازار به نسبت گذشته کاهش یابد. در تازه‌ترین دور از اتفاقات بازار، اکنون شاهد فروش پراید اقساطی متعلق به ۱۴ سال پیش و سایر خودروهای مدل پایین مشابه هستیم.
نمونه‌هایی از فروش پراید اقساطی و دیگر خودروها
برای مشاهده آگهی‌هایی از این قبیل، کافی است تا به شبکه‌های اجتماعی یا پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش خودرو مراجعه کنید و عبارت فروش اقساطی را جستجو نمایید. پس از آن با انبوهی از آگهی‌های مرتبط به خودروهای مدل پایین مواجه خواهید شد که به صورت اقساطی فروخته می‌شوند. البته علاوه بر خودروهای مدل پایین، می‌توانید انواع مختلفی از پراید‌های متعلق به دهه ۱۳۹۰ را مشاهده کنید که به صورت اقساطی عرضه شده‌اند. مبلغ اقساط این خودروها نیز معمولا ۱۲ ماهه از مشتری دریافت می‌شود.
علاوه بر پراید که سهم بالایی از خرید و فروش خودرو را به خودش اختصاص داده است، دیگر خودروهای ایرانی نیز به صورت اقساطی قابل خریداری هستند. خودروهایی هماند تیبا، پژو ۴۰۵ و پژو پارس نیز در بین گزینه‌های فروش اقساطی مشاهده می‌شوند. وضعیت نامطلوب بازار خودرو موجب شده است تا مالکان ناچار شوند اتومبیل‌های خود را به روش اقساطی بفروشند. این مساله دو علت بزرگ دارد، نخست آن‌که خریدار در بازار کم است و بایستی برای جلب توجه خریداران از روش فروش اقساطی استفاده کرد. دومین دلیل این مساله نیز به کاهش قدرت خرید مشتریان مربوط می‌شود که امکان خرید یک خودرو ارزان‌قیمت را از اقشار مختلف سلب کرده است.
مصرف‌کننده ایرانی، سرخورده از اقدامات غیرکارشناسی
براساس آمار وزارت صمت، در ازای جمعیت ۸۹ میلیون نفری ایران، ۲۱ میلیون دستگاه خودرو وجود دارد. به عبارتی از حدود هر چهار نفر ایرانی، یک نفر مالک خودرو است. بنابراین سرانه خرید خودرو در ایران بسیار کمتر از سایر کشورها قلمداد می‌شود. این وضعیت در سالیان اخیر بدتر نیز شده است، چرا که افزایش قیمت خودرو باعث شده است تا بسیاری از مصرف‌کنندگان قید خرید خودرو را برای همیشه بزنند.
از سوی دیگر ناکامی مکرر در اجرای وعده‌های تولید خودرو ارزان یا واردات خودروهای اقتصادی، مصرف‌کنندگان را بیشتر از همیشه دلسرد کرده است. حتما به یاد دارید که در میانه دهه ۱۳۸۰، تولید پیکان متوقف شد. در آن زمان قرار بود تا خودرو رنو لوگان که با نام تندر ۹۰ شناخته می‌شود، جایگزین پیکان باشد. اما این اتفاق در واقعیت رخ نداد و تندر ۹۰ به خودرویی میان‌رده تبدیل شد که تنها اقشار متوسط قادر به خرید آن بودند. این مساله پس از توقف تولید پراید نیز رخ داد. این خودرو با تیبا و سپس ساینا که محصولات گران‌تری بودند، جایگزین شد. البته این جایگزینی عمر چندانی نداشت، چرا که هم‌اکنون این دو خودرو نیز از چرخه تولید خارج شده‌اند تا مشتریان ناچار به خرید ساینا S شوند.
در کنار واردات خودروهای میلیاردی با پسوند اقتصادی که باعث سرخوردگی مشتریان شده است، موارد دیگری نیز موجب رخ دادن پدیده فروش پراید اقساطی شده‌اند. دستورالعمل‌های وزارت صمت، شورای رقابت و سایر نهادهای مسئول باعث شده است تا خرید خودرو از کارخانه به یک دالان پیچ در پیچ تبدیل شود. در نتیجه گروه بزرگی از مشتریان از خرید مستقیم خودرو منصرف شده‌اند و ترجیح می‌دهند خودرو مطلوب خود را در بازار آزاد پیدا کنند.
منبع: https://digiato.com/car-news/pride-installment-sale-model-1388-a-document-of-the-dire-situation-of-the-car-market-in-the-country